Dank der Großpolnischen Digitalen Bibliothek (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa) steht allen Internetusern ein über 2700 Seiten starkes Branchenbuch aus dem Jahr 1928 zur Verfügung, das – nach Ortschaften geordnet – Adressen von Gewerbetreibenden und Freiberuflern in Polen und der Freien Stadt Danzig enthält.

Ich habe für Sie im Folgenden die Culm (Chełmno) betreffenden Einträge aufbereitet. Um einen einfachen Vergleich mit dem Original zu ermöglichen (dort die Seiten 1139 und 1140), habe ich die Reihenfolge der Einträge beibehalten, auch wenn durch die Übersetzung der Branchenbezeichnungen ins Deutsche die Branchen (im Deutschen) nicht alphabetisch sortiert sind.

Beachten Sie bitte, dass die Vornamen der genannten Personen in den meisten Fällen – wie im Original – abgekürzt sind. Firmenbezeichnungen habe ich in der Regel im polnischen Original belassen und, soweit dies für das Verständnis sinnvoll ist, eine wortwörtliche Übersetzung ins Deutsche angefügt.

Die Straßennamen sind wie im Original ohne vorangestellte Zusätze wie „ul.“ etc. angegeben. Beachten Sie bitte das historische Straßenregister für Culm, das bereits im Mai 2008 erschienen ist. Hier werden Sie (fast) alle genannten Straßen finden. Die Straßennamen entsprechen im Übrigen in der Regel den heutigen, so dass Sie sich mit Hilfe des aktuellen Stadtplans, auf den im historischen Straßenregister verwiesen wird, gut zurechtfinden dürften.

7.11.2008 Andreas Prause

 

CHEŁMNO

Landrat:
Dr. Edw. Prądzyński

Bürgermeister:
Stan. Zawacki

Stadtratsvorsitzender:
Jan Wyrembelski

Krankenhausdirektor:
Franc. Winiarski

Direktor der städtischen Gasanstalt:
Jan Szupryszyński

Direktor der Wasserwerke:
Jan Gruss

Feuerwehrkommandant:
Teodor Bredefeldt

Ärzte:
Dr. Oskar Altendorf – 22 Stycznia
Dr. Józ. Drążkowski – Dworcowa
Dr. T. Kowalski – Dworcowa 6
Dr. Stan. Michałek – Kreiskrankenhaus
Dr. J. Pędzich – Plac Wolności
Dr. Irena Puttkamme Kleszczyńska – Rynek
Dr. Franc. Wasilewski – Grudziądzka
Dr. Witkowski – Dworcowa

Zahnärzte:
Iwanoff Bielawska – Dworcowa
Józ. Buczkowski – Grudziądzka
Jan Nierzwicki – Grudziądzka
Józ. Nikielewski – Grudziądzka
Gerh. Schlücker – Grudziądzka
Maks. Ziemens – Grudziądzka

Tierärzte:
Fran. Górski
Anast. Kęski – Grudziądzka
J. Proebsting
Paw. Szmidt – Toruńskie Przedmieście

Rechtsanwälte:
Dr. L. Skiciński – 22 Stycznia
A. Szymański
Dr. Ant. Wrona – Grudziądzka

Notare:
Dr. Lecon Skiciński – 22 Stycznia
Aleks. Szymański – Rynek

Gerichtsvollzieher:
Bartosiński – Szkolna
Szwedowski

Hebammen:
Mar. Karwasz – Św. Ducha
Fr. Kowalska – Wodna
Paul. Luba – Poprzeczna
Fr. Nowakowska – 22 Stycznia
Otyl. Oesterle – Wodna
Mat. Zimmerman – Dominikańska

Apotheken:
J. Hempel – Rynek
B. Jasiński – Rynek
Jan Podbielski – Rynek

Verbandszeug (Herstellung):
H. Dawid

Kreditinstitute:
Bank Chełmiński Sp. z o.o. (Culmer Bank GmbH) – Rynek
Bank Ludowy Sp. z o.o. (Volksbank GmbH) – Rynek
Bank Powiatowy (Kreisbank) – Dworcowa
Deutsche Volksbank Sp. z o.o. – Hallera

Böttcher:
J. Binkowski – Poprzeczna
M. Idzikowski – Rybacka
R. Jakubowski – Rycerska
F. Lipski – Wałowa
A. Ostrowski – 22 Stycznia
S. Zieliński – Grudziądzka

Klempner:
S. Kosińsnki – 22 Stycznia
A. Zander – 22 Stycznia

Seidenwaren:
Frost i Ska – Rynek
A. Loewenberg – Rycerska
Z. Karwasz
W. Sikorska – Grudziądzka

Brauereien:
Browary Chełmińskie S.A. (Culmer Brauerei AG) – Biskupia

Steinsetzer:
J. Zawadzki – Toruńskie Przedmieście

Bauunternehmen:
„Beton“ – Rynek
T. Bredefeld – 3 Maja
W. Frucht – Dworcowa
J. Litterski – Kopernika
A. Mesedz – Wodna
J. Rosiński – Rolna
J. Ross – 22 Stycznia
F. Wolff – 22 Stycznia

Viehhandel:
J. Kalinowski – Rycerska
M. Łukiewski – Rynkowa
P. Śliwiński – Dojazd
A. Witkowski – Dworcowa

Ziegeleien:
Chełmińska Cegielnia Parowa (Culmer Dampfziegelei) – Polna
Nelke i Neumann – Wybudowanie
„Saturn“ Eigent. A. Dziedziuł i Ska – Wybudowanie

Bonbons:
J. Kszany – Grudziądzka
F. Lubański
K. Żmudziński – Grudziądzka

Dachdecker:
L. Ciżmowski – Poprzeczna
J. Perszke – Dominikańska

Drogerien:
F. Jagodziński – Grudziądzka
A. Koepke – Rynek
W. Turkowski – Grudziądzka
B. Wardziński – Rynek

Geflügel:
B. Cieszyńska – 22 Stycznia

Drahterzeugnisse (Herstellung):
F. Huth i Syn (F. Huth und Sohn) – 22 Stycznia

Druckereien:
W. Biengke – Poprzeczna
W. Fiałek – Toruńska
F. Malinowski – Biskupia

Holz:
I. Feibel – Dworcowa
A. Meseck i W. Schultze – Grudziądzka
A. Rosiński – Dworcowa

Spediteure:
Gebrüder Lemon – Rycerska

Elektrotechnisches Büro:
T. Kretkowski – Dworcowa

Färberei:
E. Steffen – Rynek

Farben:
M. Krajczyński – Poprzeczna

Klaviere (Herstellung):
W. Bienert – Wodna

Fotoateliers:
F. Lemański – Hallera
F. i P. Lemańscy – Grudziądzka
T. Reimers – Grudziązdka

Friseure:
A. Epding – Rynek
S. Jakubowski – Rycerska
J. Letkiewicz – 22 Stycznia
A. Marchlewski – Wodna
K. Podwójski – Rynek
F. Riedel – Rynek
F. Zblewski – Grudziądzka

Kurzwaren:
P. Prusakowski – Toruńska
Schwestern Supkiewicz – Grudziądzka
St. Szatkowski – Grudziądzka

Gerbereien:
J. Zajączkowski – Toruńskie Przedmieście

Zeitungen:
Culmer Zeitung – Grudziądzka
Nadwiślanin, Eigent. F. Tyszkiewicz – Rynek

Landmesser:
Schneigert – Plac Wolności

Stickarbeiten:
Stickwerkstatt des Klosters der Barmherzigen Schwestern – Dominikańska

Hotels:
„Centralny“ – Dworcowa
„Dwór Chełmiński“ – Rynek
M. Kort – Świętojerska

Installationen:
E. Stienke – Rynek

Buchbinder:
Fr. Malinowski – Biskupia
W. Zander – 22 Stycznia

Juweliere:
M. Biały – Grudziądzka

Jute:
K. Strzelecki und A. Więckowski – Dworcowa

Hüte:
A. Błażejewski – Rycerska

Damenhüte:
M. und H. Burczyk – Rynek
I. Rembielińska – Grudziądzka
H. Szarafińska – Rynek
J. Ziemkowska – Wodna

Spar- und Darlehenskassen:
Kulmer Kreditverein Sp. z o.o.
Miejska Kasa Oszczędności (Städtische Sparkasse) – Rathaus

Kaffee:
Wielkopolski Skład Kawy T. z o.o. (Großpolnisches Kaffeelager GmbH), Niederlassung – Rynek

Cafes:
W. Frąckowski – Rybacka
„Kawiarnia Pomorska“ – Grudziądzka
„Wielkopolanka“ – Dworcowa

Kinos:
„Apollo“ – Grudziądzka
„Colosseum“ – Rynek
„Estefilm“, Eigent. Gaszkowski – Hotel Centralny
„Stylowy“, Eigent. F. Wawrzyniak – Poprzeczna

Kolonialwaren:
A. Balzer – Rynek
E. Beyer – Toruńska
J. Chłosta – Młyńska
A. Filarski – Grudziądzka
J. Filarski – Rycerska
M. Gołębiowska – Grudziądzka
J. Grzankowski – Rynek
J. Kasztelan – Dworcowa
W. Klein – Rycerska
W. Kraffke – Grudziądzka
W. Lewandowski – Wodna
P. Muchowski – Grudziądzka
W. Polaszewski – Grudziądzka
H. Święcicki – Dworcowa
K. Thoms – 22 Stycznia
M. Tomaszewska – Grudziądzka
F. Winiarski – Rynek
F. Wittek – Dominikańska

Stellmacher:
A. Błaszyk – Toruńska
J. Kulczyński – 22 Stycznia
E. Orlikowski – 22 Stycznia
M. Pentowski – Poprzeczna

Schornsteine:
L. Home – Dominikańska

Kommissionsgeschäfte:
F. Niemczewski – 22 Stycznia

Bekleidungsgeschäfte:
St. Borowski – Rynek
Aniela Domańska – Grudziądzka
J. Ganasiński – Grudziądzka
E. Krywald – Grudziądzka
J. Kwieciński – Rynek
P. Mączkowski – Grudziądzka
H. Mordawska – Rynek
M. Muzioł – Grudziądzka
G. Romahn – Grudziądzka
S. Zieliński – Grudziądzka
F. Złotowska – Wodna

Herrenbekleidung:
S. Wierzbowski – Grudziądzka

Pferdehändler:
St. Karwasz – Św. Ducha
Sz. Karwasz – Św. Ducha

Konservenfabriken:
W. Buczkowski – Toruńskie Przedmieście
L. und A. Jeszke – Dworcowa
J. Kwiatkowski – Dworcowa

Korken:
F. Niemczewski – 22 Stycznia
J. Pretowski – Rybacka
A. Wendorf – Dominikańska

Korbmacher:
F. Czaplewski – Nad Groblą
P. Czaplewski – Nad Groblą
Fel. Zieliński

Schmiede:
F. Jąkała – Rycerska
R. Lenz – Poprzeczna
W. Nell – 22 Stycznia
K. Röhr – Rynkowa

Schneider:
F. Badziąg – Toruńska
W. Badziąg – Dominikańska
F. Bartnik – Hallera
T. Belina – Szkolna
M. Czarnecki – Dworcowa
A. Dąbrowska – Szkolna
A. Gliniecki – Rynkowa
I. Gościniak – Dworcowa
F. Graczyk – Rynkowa
W. Hinkelman – 22 Stycznia
A. Lemanczyk – Św. Ducha
W. Ludwik – Rycerska
J. Olszewski – 3 Maja
A. Ostrowski – 22 Stycznia
S. Reiwer – Grudziądzka
J. Stusiński – Rynek
W. Szczerbicki – Hallera
F. Tadejewski – Św. Ducha
M. Zdunek – Młyńska

Nähbedarf:
A. Gaca – Grudziądzka

Buchhandlungen:
W. Biengke – Poprzeczna
Culmer Zeitung Sp. z o.o. – Grudziądzka
J. Kobierzyński – Grudziądzka
H. Rosiński – Rynek
Fr. Tyszkiewicz – Rynek

Küchenbedarf:
Z. Gołębiewski – Rybacka
T. Szatkowski – Grudziądzka
E. Trembicka – Rynek

Maler:
M. Delikat – Wodna
J. Gracz – Hallera
J. Kamiński – Rycerska
K. Krajczyńska – Poprzeczna
J. Padzikowski – Św. Ducha
J. Pęczek – Rybacka
J. Rediger – Wodna
I. Sadzikowski – Św. Ducha
A. Szpandowski – 22 Stycznia

Webwaren:
Fr. Buczkowska – Grudziądzka
J. Terbert – Wodna

Maschinenfabriken:
„Unja“ T.A. – Dworcowa

Nähmaschinen:
W. Granowski – Rynek
A. Loewenberg – Rycerska
L. Zakrzewski – Hallera

Mehl:
P. Bukowska – Rycerska

Möbel:
B. Adam – Grudziądzka
A. Demand – 22 Stycznia
A. Hennig – Grudziądzka
M. Hennig – Grudziądzka
J. Tokarski – Rynek
L. Wildenheim – Wodna

Möbelfabriken:
P. Hadzlik – Rynek

Korbmöbelfabriken:
Gebrüder Fitzermann – Polna
F. Trembicki – Świętojerska

Mühlen:
A. Meseck und W. Schultze – Grudziądzka
„Młyn Nadwiślański“ („Weichselmühle“) – Toruńska

Molkereiprodukte:
F. Beyer – Dominikańska
F. Nitka – Hallera
W. Szałowicki – Rycerska

Saatgut:
B. Wardziński – Rynek 30. Saatgut der Firma C. Ulrich

Immobilien – Ankauf und Verkauf:
A. Balicki – 22 Stycznia
A. Woźniewski – Parkowa

Schuhe:
P. Borzeszkowski – Grudziądzka
F. Lamparczyk – Grudziądzka
J. Mierzwa – Grudziądzka
E. Szrubka – Grudziądzka
O. Weil

Gärtner:
M. Feindt – Kościelna

Ölmühlen:
S. Janiak – Toruńskie Przedmieście
J. Winkowski i Ska – Toruńskie Przedmieście

Verpackungsfabriken:
Fabr. Opakowań i Podstawek pod kufle do piwa (Fabrik für Verpackungen und Untersetzer für Bierkrüge), Eigent. Z. Chojnicki – Toruńskie Przedmieście

Brennmaterial:
Bcia Filińscy (Gebrüder Filiński) – Rycerska
A. Mroziński – Dworcowa
G. Wessler – Wodna

Obst:
W. Adam – Toruńskie Przedmieście
R. Ryszkowska – Wodna
W. Szałwicki – Rycerska
F. Wielachowska – Rycerska

Parzellierungsunternehmen:
Ludowa Spółdz. Parcelacyjna z o.o. (Volks-Parzellierungsgenossenschaft GmbH)

Schuhcremefabriken:
W. Ziemkowski – Toruńskie Przedmieście

Parfümerien:
F. Zblewski – Grudziądzka

Bäcker:
S. Bobkowski – Wodna
J. Cieciński – 22 Stycznia
W. Frąckowski – Rybacka
L. Jurkiewicz – Hallera
A. Kurowski – Grudziądzka
J. Lange – Rybacka
P. Malinowski – Rynek
W. Mielcarski – Dominikańska
A. Musall – Polna
R. Müller – Grudziądzka
A. Peisert – Młyńska
J. Peisert – Młyńska
S. Rediger – Rycerska
J. Remus – Wodna
J. Szydzikowski – Toruńska
J. Szymański – Dworcowa
I. Wegner – Wodna
W. Wilanowski – Rybacka
I. Woźniak – Toruńska

Bier:
M. Kamińska – Rynkowa
Żagner i Ska – Grudziądzka

Bestattungsunternehmen:
E. Hinz – Dominikańska
H. Leitreiter – 22 Stycznia
A. Różycki – Toruńska

Arbeitsvermittlung:
Z. Sonnenbergowa – Wodna

Seiler:
J. Stenzhorn – Grudziądzka

Petitionen und Übersetzungsbüros:
B. Domżalski – Dominikańska
W. Kalinowski – Toruńska

Maschineschreiben:
J. Jaros – Rynek

Transportunternehmen:
R. Beyer – 22 Stycznia
Ł. Łaszewski – Rynek
A. Müller – Wodna

Restaurants:
W. Chudyszewicz – Dworcowa
Ł. Niemczyk – Grudziądzka
F. Plantz – Dworcowa
W. Śmigiel – Dworcowa

Landwirtschaftliche Produkte:
Kreislandbund – Hallera
Pomorskie Tow. Roln. Handlowe (Pommersche Landw. Handelsgesellschaft) – Toruńskie Przedmieście
„Syndykat Rolnicze“ Sp. z o.o. – Rynek

Landmaschinenfabriken:
„Unja“ T.A.

Verschiedene Waren:
Kółko Rolnicze (Landwirtsch. Genossenschaft) – Hallera
Spółdzielnia 66 pułku piech. Sp. z o.o. (Genossenschaft der 66. Infanterieregiments GmbH) – 22 Stycznia

Waffengeschäfte:
A. Mielcarski – Rynek

Schlachter:
E. Blenkle – Grudziądzka
G. Blenkle – Rynkowa
M. Borucki – Toruńska
W. Dembek – Rybacka
J. Frąckowski – Biskupia
J. Gołębiewski – Toruńskie Przedmieście
F. Grzywaczewski – Toruńska
A. Haftka – Wodna
J. Haftka – Wodna
L. Jeszke – Rycerska
F. Jezierski – Rycerska
J. Kaliszewski – Grudziądzka
P. Kaszubowski – Grudziądzka
S. Kęsik – Rycerska
F. Kruszewski – Toruńska
P. Krywald – Wodna
T. Perszke – Dworcowa
J. Pofelski – Młyńska
B. Rogoziński – Wodna
S. Rutkowski – Grudziądzka
W. Słomski – Dominikańska

Fahrzeugverkehr:
W. Granowski – Rynek

Sattler:
G. Butler – Hallera
M. Górski – Wodna

Leder:
A. Strehlau – Grudziądzka
T. Szróbka – Grudziądzka

Lederwaren:
L. Marks – Toruńska
T. Wacławski – Grudziądzka

Schmierfett:
J. Podbielski – Rynek

Lebensmittel:
R. Błaszczykiewicz – Wodna
J. Bojar – Młyńska
P. Dalkiewicz – Kamionka
B. Fiszer – Toruńskie Przedmieście
F. Goga – Rybaki
B. Idzikowski – Wodna
F. Jaeszke – Rynek
R. Jakubowski – Rycerska
J. Kluth – Grudziądzka
J. Marszałkiewicz – Polna
J. Mufall – Polna
B. Odlewany – Młyńska
R. Ryszkowska – Wodna
B. Schneider – Toruńska
W. Sikorska – Rycerska
J. Sporny – Rynek
M. Stachowicz – Dworcowa
F. Sulicka – Biskupia
J. Wendt – Wodna
A. Wolankowski – Wodna
S. Zastępowski – Rynkowa
B. Ziarniok – Toruńska

Altkleiderhändler:
M. Młodzikowska – Rycerska

Tischlerwerkstätten:
B. Adam – Grudziądzka
K. Arszyński – Rycerska
A. Demand – 22 Stycznia
A. Hennig – Grudziądzka
M. Hennig – Grudziądzka
H. Leitreiter – 22 Stycznia
A. Różycki – Toruńska
I. Tokarski – Rynek
E. Wedel – Rynek
L. Wyldenheim – Wodna

Tischler:
B. Gołębiewski – Podgórna
J. Grajewski – Rybacka
W. Ludwikowski – Młyńska
B. Osiński – Toruńska
L. Pohl – Dworcowa
M. und A. Robaczewski – Grudziądzka
F. Uhl – Dominikańska

Bürstenbinder:
Z. Chojnicki – Wodna

Schuster:
M. Abraham – Dominikańska
J. Beczyński – Grudziądzka
S. Gątkiewicz – Wodna
J. Olszewski – Toruńska
B. Ośmiałowski – Klasztorna
T. Racki – Rycerska
J. Reiske – Rynek
K. Schian – Grudziądzka
S. Słodczyk – Wodna
S. Szczerbicki – Kościelna
J. Theil – Rycerska
J. Zapolski – Wodna

Glas und Porzellan:
F. Kawecki – Rynek
P. Kostecki – Rynek
A. Napierkowska – Grudziądzka

Schlosserwerkstätten:
S. Ebłowski – Grudziądzka
K. Gawroń – Młyńska
Franciszek Huth i Syn
M. Kalweit – Parkowa

Schlosser:
B. Leitreiter – Grudziądzka

Polsterer:
F. Bartsch – Hallera
F. Galiński – Rybacka
F. Ławicki – Rynkowa

Sägewerke:
A. Meseck und W. Schultze – Nowe Dobra

Zahntechniker:
R. Kęsik – Grudziądzka

Drechsler:
G. Napora – Rycerska

Wassertransport:
F. Czarnecki

Särge:
E. Wedel – Rynek

Tabakwaren:
L. Essig – Grudziądzka
W. Galińska – Rynek
A. Grzonkowski – Dworcowa

Tabakwaren – Großhandlung:
J. Chmurzyński – Grudziądzka

Versicherungsagenturen:
J. Gaca – Dworcowa
D. Jędrzejewska – Klasztorna
O. Peters – Grudziądzka
A. Spandowski – 22 Stycznia
J. Tyrkowski – Wodna

Weidenruten:
A. Ellmann – Kamionka
Bcia (Gebrüder) Fitzermann – Polna
Franciszek Trembicki – Świętojerska

Mineralwasserfabriken:
J. Kwiatkowski – Dworcowa
P. Stürz – Dominikańska
W. Śmigiel – 22 Stycznia

Ausschank von Spiritousen:
L. Alberty – Hallera
K. Kniciński – Kamionka
W. Kowalski – Rynek
H. Kujanek – Grudziądzka
W. [unleserlich] – 22 Stycznia
T. Raczyński – Rynek
O. Reiss – Grudziądzka
„Strzelnica“ („Schützenhaus“), Eigent. A. Rummler, Dworcowa

Getreide:
H. Gelhar – Rynek
„Rolnik“ („Landwirt“) – Szkolna
F. Rywolt – Rynek
L. Szarafiński – Rynek
J. Wińkowski – Grudziądzka

Ofensetzer:
Jordan – Hallera
Templin – Dominikańska

Uhrmacher:
M. Biały – Grudziądzka
S. Gregorkiewicz – Rynek
A. Majewski – Grudziądzka

Bodenerzeugnisse:
F. Goers – Rynek
„Nadwiślański Hurt Rolniczo-Przemysłowy“ („Landwirtschaftlich-industrieller Weichsel-Großhandel“) – Szkolna
Pom. Stow. Rolniczo-Handl. Sp. z o.o. (Pommerscher Landwirtschaftlicher Handelsverband GmbH) – Toruńska

Eisenwaren:
W. Kraffke
E. Smoliński – Rynek
C. Stefański – Grudziądzka

Alteisen:
W. Bogdański – Rycerska